papieren helden

’Ik kan iets over Gaza schrijven. Of over Congo, Soedan, Haïti, Oekraïne, Myanmar, Jemen, Afghanistan. Ik kan ook over iets kleiners schrijven, maar als ik over iets kleiners schrijf denk ik continu dat ik eigenlijk over iets groters had moeten schrijven.

Zijn er onderwerpen die te groot zijn voor fictie? Kun je mechanieken van pure kwaadaardigheid blootleggen door middel van verhalen? Of kun je alleen maar – zoals de meeste romans over bijvoorbeeld de Holocaust – observeren: toekijken en noteren wat je ziet, met afschuw, met walging en vooral met angst? Angst omdat de mens steeds opnieuw tot alles in staat blijkt, als dader en als toeschouwer? Angst omdat ik zelf een mens ben, er weliswaar van overtuigd dat ik er nooit toe in staat zou zijn maar dat waarschijnlijk wel ben?

Kan ik een personage bedenken dat het bovenstaande denkt zodat de realiteit alsnog fictie wordt? Kan ik fictie maken door deze tekst tussen aanhalingstekens te plaatsen en erachter te zetten: “bedacht hij”?

Liever deed ik het andersom: de wereld tussen aanhalingstekens zetten zodat de werkelijkheid, de waanzin een loze uitspraak wordt van een onbeduidend personage uit een onbeduidend verhaal.‘